ΣΕ ΤΡΟΧΙΑ ΣΑΡΑΜΑΓΚΟΥ

...Πορτογαλία όμως χωρίς Amalia, δε γίνεται
.

ΣΕ ΤΡΟΧΙΑ ΣΑΡΑΜΑΓΚΟΥ

..Στ΄αλήθεια, είναι λίγοι εκείνοι που γνωρίζουν την ύπαρξη ενός μικρού εγκεφάλου σε καθένα από τα δάχτυλα του χεριού, κάπου ανάμεσα στην πρώτη, τη δεύτερη και την τρίτη φάλαγγα. Εκείνο το άλλο όργανο που το ονομάζουμε εγκέφαλο, και που μ΄αυτό ήρθαμε στον κόσμο, αυτό που κουβαλάμε μέσα στο κρανίο μας, κι εκείνο κουβαλά εμάς για να το κουβαλήσουμε με τη σειρά μας, το μόνο που κατάφερε να παραγάγει ήταν προθέσεις, αόριστες, γενικές και συγκεχυμένες, και κυρίως ελάχιστα διακριτές, σχετικά με το τι θά πρεπε να κάνουν τα δάχτυλα. Αν, για παράδειγμα, κατέβηκε στον εγκέφαλο του κρανίου μια ιδέα για ζωγραφιά, ή μουσική, ή γλυπτική, ή λογοτεχνία, ή πύλινο ανθρωπάκι, το μόνο που κάνει είναι να εκδηλώσει την επιθυμία, κι ύστερα κάθεται και περιμένει να δει τι θ’ απογίνει. Επειδή πάσαρε μια εντολή στα χέρια και στα δάχτυλα, πιστεύει, ή προσποιείται πως πιστεύει, πως δεν χρειάζεται τίποτε άλλο, κι όταν τα άκρα των χεριών εκτελέσουν ορισμένες λειτουργίες, αυτή θα έχει εκτελεστεί. Ποτέ δεν είχε την περιέργεια να αναρωτηθεί για ποιο λόγο το τελικό αποτέλεσμα αυτού του χειρισμού, που παραμένει περίπλοκος και στις απλούστερες ακόμα εκφάνσεις του, παρουσιάζει τόσο μικρή ομοιότητα μ’ αυτό που είχε φανταστεί προτού δώσει οδηγίες στα χέρια. Ας σημειωθεί ότι, όταν γεννιόμαστε, τα δάχτυλα δεν έχουν ακόμα εγκεφάλους, αυτοί σχηματίζονται σιγά σιγά με το πέρασμα του χρόνου και τη βοήθεια όσων βλέπουν τα μάτια μας. Η βοήθεια των ματιών είναι σημαντική όσο και η βοήθεια αυτού που μπορεί να ιδωθεί μέσα απ΄αυτά. Γι΄αυτό κι εκείνο που ανέκαθεν τα δάχτυλα γνώριζαν καλύτερα να κάνουν είναι να αποκαλύπτουν το κρυφό. Αυτό που ο εγκέφαλος τυχόν προσλαμβάνει ως γνώση αυθόρμητη, μαγική ή υπερφυσική, του το δίδαξαν τα δάχτυλα με τους μικρούς τους εγκεφάλους. Για να μάθει ο εγκέφαλος του κρανίου τι είναι πέτρα, χρειάστηκε πρώτα να την αγγίξουν τα δάχτυλα, να νιώσουν την τραχιά της επιφάνεια, το βάρος και την πυκνότητα, χρειάστηκε πρώτα να πληγιάσουν πάνω της. Πολύ καιρό αργότερα μπόρεσε ο εγκέφαλος να καταλάβει πως από κείνο το κομμάτι βράχου μπορούσε να φτιαχτεί ένα πράγμα που θα ονομάσει μαχαίρι κι ένα πράγμα που θα ονομάσει είδωλο. Ο εγκέφαλος του κρανίου έχει ζήσει μια ζωή καθυστερημένος σε σχέση με τα χέρια, κι ακόμα και στην επόχη μας που μας φαίνεται πως πήρε κεφάλι και τα προσπέρασε, τα δάχτυλα εξακολουθούν να του εξηγούν τις εξερευνήσεις της αφής, το τρέμουλο της επιδερμίδας όταν αγγίζει τον πηλό, την κοφτερή αιχμή της σμίλης, τη δαγκωματιά από το οξύ της πλάκας, την ανεπαίσθητη δόνηση ενός φύλλου χαρτιού, την ορεογραφία της ύφανσης, το πλέξιμο των ινών, το ανάγλυφο αλφαβητάρι του κόσμου…
…Ολόκληρη η αρχαιολογία των υλικών είναι μια αρχαιολογία των ανθρώπων. Αυτό που τούτος ο πηλός κρύβει και δείχνει είναι η διαδρομή της ύπαρξης στο χρόνο και το πέρασμά της από το χώρο, τα σημάδια από τα δάχτυλα, οι γρατζουνιές από τα νύχια, οι στάχτες και τα σβησμένα προσανάμματα, τα δικά μας κόκαλα και τα ξένα, οι δρόμοι που διασταυρώνονται εσαεί και όλο απομακρύνονται και χάνονται ο ένας από τον άλλο. Ο σπόρος αυτός που φυτρώνει στην επιφάνεια είναι μια ανάμνηση, αυτό το βούλιαγμα είναι το σημάδι που άφησε ένα ξαπλωμένο κορμί. Ο εγκέφαλος ρώτησε και ζήτησε, το χέρι απάντησε κι έφτιαξε. Η Μάρτα το είπε διαφορετικά, Του πήρες πια τον αέρα.

Ζοζε Σαραμάγκου
Η σπηλιά
Εκδ. Καστανιώτη

Γαλανόλευκο μικρό υπέρ του μέγα όχι

Tην ιδέα για το συγκεκριμένο post μου την έδωσε ο γάτος του

schrodinger με την ανάρτησή του για τις παρελάσεις

Διαβάζοντάς την συνειδητοποίησα το εξής παράδοξο:

είμαστε μια χώρα που μνημονεύει την ΈΝΑΡΞΗ του πολέμου,

αφού είναι το "μέγα όχι" που γιορτάζουμε παρελαύνοντας.

Δε γιορτάζουμε την αποκατάσταση της ειρήνης.

Το ίδιο και με την 25 του Μάρτη,γιορτάζουμε την έναρξη ενός πολύχρονου αιματοκυλίσματος, όχι τη μέρα που η ελλάδα ανακηρύχτηκε ανεξάρτητο κράτος.

Όσο για τον 1ο παγκόσμιο, την αιτία δηλαδή όλων των μετέπειτα δεινών.. σιωπή ιχθύος

Αλλά τι να περιμένει κανείς από μια χώρα όπου τα παιδιά της

μαθαίνουν πρώτα να σταυροκοπιούνται ομαδικά στα προαύλια

των σχολείων και μετά να γράφουν και να διαβάζουν;

Τι να περιμένει κανείς όταν τα πρώτα σχολικά τραγούδια

είναι εμβατήρια του στυλ..

για τη μακεδονία μας, ελλάδα μας γενναία, σκληρά

θα πολεμήσουμε τον κάθε εισβολέα ... για ν΄απαντήσουν

στον εχθρό το τρίτο μέγα όχι..

κι άλλα παρόμοια

Μεγάλωσα στη θεσσαλονίκη και αυτό το τραγούδι μου το μάθαν στο σχολείο στην πρώτη δημοτικού, κρατούσα και σημαιάκι, πανάθεμα, γαλανόλευκο μικρό υπέρ του μέγα όχι..

Στην τρίτη λυκείου, το 1991, μας τρέχαν υποχρεωτικά στο συλλαλητήριο για την ελληνικότητα της μακεδονίας. Όσοι τολμήσαμε να εκφράσουμε διαφορετική άποψη, στολιστήκαμε με μύρια κοσμητικά, αντάξια του εύρους του ελληνικού πνεύματος των παρελάσεων..

Αλλά ας επανέλθω στο θέμα..

γιορτάζουμε την έναρξη κάθε πολέμου,

γιορτάζουμε επιδεικνύοντας το πολεμικό υλικό που διαθέτουμε,

γιορτάζουμε χαιρετώντας επίσημους σε εξέδρες,

γιορτάζουμε τραγουδώντας εμβατήρια,

γιορτάζουμε με τις σημαίες κρεμασμένες στα μπαλκόνια μας,

τι είναι αυτό που τελικά γιορτάζουμε;

Γιατί αν σταθεί κανείς δυο βήματα πίσω και κοιτάξει,

μοιάζει σα να αναμένουμε μια νέα σύρραξη, σα να διαδηλώνουμε

την ετοιμότητα μας για μάχη, σα να προσκαλούμε τον "εχθρό"

σε νέα αναμέτρηση που θα αποδείξει την ανωτερότητά μας..

γιορτάζουμε το ελλάς, ελλήνων χριστιανών, την κλειστοφοβία

και την ξενοφοβία μας

και, ω! τα γιορτάζουμε με εθνική κοντόφθαλμη περηφάνεια.

ΑΡΙΣΤΕΡΟΠΡΥΜΑ- ΔΕΞΙΟΠΡΥΜΑ

Jose Saramago

.

...Από τότε που άρχισε το ταξίδι για την άγνωστη νήσο

έχει να φάει ο άντρας με το τιμόνι, θα' ναι γιατί ονειρεύεται,

μονάχα ονειρεύεται, κι' αν μέσα στ' όνειρο του έρθει η όρεξη

για ένα κομμάτι ψωμί ή ένα μήλο, απ' το μυαλό του το' χει

βγάλει. Οι ρίζες των δέντρων διευσδύουν πια στο αμπάρι,

σε λίγο τα αναρτημένα αυτά πανιά δεν θα χρειάζονται,

ο άνεμος που φυσά τις φυλλωσιές θα είναι αρκετός για

να προχωρά η καραβέλα προς το πεπρωμένο της. Είναι ένα

δάσος που καταπλέει και ισορροπεί πάνω στα κύματα, ένα

δάσος όπου, χωρίς να ξέρει κανείς πώς, άρχισαν να κελαη-

δούν πουλιά, θα πρέπει να ήταν κάπου εκεί κρυμμένα και

ξαφνικά αποφάσισαν να βγουν στο φως, ίσως επειδή η σο-

διά είχε πια ωριμάσει κι είναι ανάγκη να θεριστεί. Τότε ο

άντρας μαντάλωσε τη ρόδα του τιμονιού και κατέβηκε στο

χωράφι με το δρεπάνι στο χέρι. Μόλις είχε κόψει τις πρώτες

κάψες όταν είδε μια σκιά στο πλάι της δικής του σκιάς. Ξυ-

πνησε αγκαλιασμένος με τη γυναίκα για την καθαριότητα, κι

εκείνη μαζί του, τα σώματα μπερδεμένα, μπερδεμένες οι

κουκέτες, αφού δεν ξέρουμε αν είναι αριστερόπρυμα ή δε-

ξιόπρυμα. Ύστερα, δεν είχε ο ήλιος ανατείλει καλά καλά, ο

άντρας και η γυναίκα πήγαν και ζωγράφισαν στην πλώρη

του καραβιού, από τη μια άκρη ως την άλλη, με λευκά γράμ-

ματα το όνομα που απέμενε να δώσουν στην καραβέλα.

Κατά το μεσημέρι, με τη φουσκονεριά, η Άγνωστη Νήσος ρί-

χτηκε επιτέλους στη θάλασσα, σε αναζήτηση του εαυτού της.

.

Ζοζε Σαραμάγκου

Η ιστορία της άγνωστης νήσου

διηγήματα

εκδ. Καστανιώτη

.

ZAMAN EL SALAAM*

Yair Dalal



* time for peace

WELCOME TO GREECE, MISTER BROWN!

Παρακαλώ, τον ήχο δυνατά!

ΑΠΟ ΤΟΠΙΑ ΚΑΙ ΤΙΠΟΤΑ Σ ΕΝΑ ΦΕΓΓΑΡΙ ΑΠΟ ΠΟΛΤΟ

.

Αυτός ο κύριος λοιπόν ο θάνατος

....................Εξήμιση το πρωϊ

Μ' ένα μαύρο καπέλο δίχως όμως κεφάλι

...................Από χιλιάδες έτη φωτός μακριά

Σέρνοντας τη φωνή μου και φεύγοντας

Πίσω από μια μάσκα που ξέφτισε

...................Όπως ξέφτισε η ζωή

Μ΄ένα βραχνό ραδιόφωνο

...................Εξήμιση το πρωϊ

Κι έναν σπήκερ μετέωρο στο μετεωρολογιακό δελτίο του άδειου

.

..

Αλέξης Τραϊανός

Cancerpoems, από

To χτικιό στον καθρέφτη

.

ΜΠΑΡΜΠΕΡΗΔΕΣ

Υπαίθριοι μπαρμπέρηδες (H. G. Dwight, "Saloniki",
The National Geographic Magazine, τ.ΧΧΧ,3, 1916, σ.231)


Ο σιωπηλός

Δεν δύναμαι να κατηγορήσω τον κουρέα
μου ότι εκληρονόμησε το ελάττωμα των αρχαίων
ομοτέχνων του. Ποτέ δεν ευρέθηκα εις την ανάγκην,
εις ην ο αρχαίος εκείνος, όστις ερωτηθείς παρά του
κουρέως "Πώς σε κείρω;" απήντησε "Σιωπών".
Ποτέ δεν μου ανέπτυξε τας ιδέας του περί διοργανώσεως
του στρατού μας ή τας γνώμας του περί του γλωσσικού
ζητήματος. Εξ εναντίας αυτός αναγκάζεται να μου
συμβουλεύει σιωπήν δια να μη με κόψει με το ξυράφι του.
"Προσέξετε, μη μιλάτε να μην κοπείτε!"
Αυτό δε και το "με τις υγείες σας", με το οποίον τελειώνει
το ξύρισμα, είναι αι μόναι λέξεις τας οποίας ακούω από
το στόμα του.
...
Αλλ' η ολιγολογία του κουρέως μου, ενώ αφ' ενός με
ευχαρίστει, εξάλλου μ' επείσμωνε και μ' εσκανδάλιζε.
Μου εφαίνετο τρόπον τινά ασέβεια προς τα παραδόσεις
του επαγγέλματος και διέψευδε την ιδέαν την οποία είχα
περί των κουρέων κατά τρόπον τόσον απρόοπτον, ώστε
να μου φαίνεται ως προσβολή προσωπική. Αυτός, όχι μόνον
φλύαρος δεν ήτο, αλλά και δεν υπέφερε τας ομιλίας των
άλλων.
Δια τούτο ανέστρεψα τους όρους. Εφλυάρουν εγώ ο πελάτης,
προσπαθών να εξερεθίσω την σιωπηλήν του απάθειαν και
εκδικούμενος συγχρόνως δι' όσα έχει υποφέρει απ' αιώνων
το γενειοφόρον γένος των ανθρώπων από την πολυλογίαν
των κουρέων. Αλλ' εις τας ερωτήσεις μου απήντα με ξηρά
μονοσύλλαβα και οσάκις τον ηνάγκαζα να ειπεί περισσότερα,
μου επέβαλλε σιωπήν με την απειλήν του ξυραφιού.
"Μη μιλάτε, σας είπα, να μη σας κόψει το ξυράφι".
Υποθέτω δε ότι σκοπίμως μ' έκοπτεν ενίοτε, δια να ενισχύσει
και δια του παραδείγματος τους λόγους του.
...

Απόσπασμα από το διήγημα του
Ιωάννη Κονδυλάκη
Ο Σιωπηλός

από το Ο Μαύρος Γάτος
και άλλα διηγήματα
εκδ. Στιγμή

THE CONSTANT DANCE OF BEING

*Φωτογραφία του Πάνου Δενδρινού
από την έκθεση «Φωκογένεια» της MOm.

Χορεύουν!

LES YEUX NOIRS

Χορεύετε!

ΝΤΟΥΕΤΟ

-τα τριζόνια σήμερα τρελλάθηκαν

-ξεκλείδωσαν όλα τα μυστικά

-όποιος φοβήθηκε το έχασε
της ομορφιάς το υφάδι

-δεν ξέρω τι άνεμος φυσά



Ξεκίνησε ήσυχη βροχή

ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΟΥΡΤΙΝΑ

Rothko Mark, 1903-1970

[ Πολύ φοβάμαι πως ξημέρωσε
……….αγαπητοί κύριοι.]

56. Ραγκόζιν, πού είναι η Ναστάζια Φιλίποβ-
να; Να το σκεφτούμε. Νά ένα καλό ερώτημα, μά
την αλήθεια (ποια αλήθεια π ι α ; ) Ιδού κι η
απόληξη της διαδρομής: ο άγγελος (περίπου) και
ο δαίμονας (περίπου) θα πλαγιάσουν πλάι στη
δολοφονημένη – και ολάκερος ο θαυμαστός και-
νούργιος κόσμος αποστρέφει το κεφάλι. Το πτώ-
μα θα μυρίσει – γιατί ο άνθρωπος σαπίζει. Τίπο-
τε περισσότερο. Η τρέλλα είναι η μεγάλη ανθρώ-
πινη απόληξη. Ο Ντοστογιέφσκι είναι μονάχα η
ανθρωπιά της τρέλας, η ανθρωπιά του φόνου, η
ανθρωπιά του να βλέπεις τον κόσμο με γυμνά
μάτια.

57. Η νύχτα αυξάνεται. Είμαστε πλασμένοι
για την αγάπη. Διαβάζω τις μαρτυρίες από τα
δίδυμα του Μέγκελε – τα παιδιά στα οποία ο
Μέγκελε έκανε ευγονικά πειράματα. Ο Μέγκελε
μας αγαπούσε- τον είχαμε για πατέρα μας. Η
Κόλαση είναι μια θρησκευτική εφεύρεση – οι αν-
θρωποι καίγονται από τους ανθρώπους, μόνο από
τους ανθρώπους. Εντωμεταξύ η αγάπη.

58. Η αγάπη στο στομάχι της Κόλασης. Μια
αστραπή στο δόντι του σκύλου. Μια αστραπή
στο δόντι του ήσκιου (που κάποτε ή τ α ν ο
σκύλος). Να ξαναδιαβάζεις τα βιβλία μέχρι το
τέλος. Να πεθάνεις με τα μάτια ανοιχτά. Κι όταν
σου τα κλείνουν, συντονισμένοι στην εθιμοτυπία,
αυτά να μένουν κοκαλωμένα. Σαν τα μάτια του
έφηβου κούρου, που τα έφαγαν τα ψάρια στο
βυθό.

[Μισή ανάσα να αργούσε θα’ χαμε
…………….φιληθεί.]


Θανάσης Τριαρίδης
Φιοντορ Ντοστογιέφσκι
Τα γυμνά μάτια
ή το πώς να ζει κανείς με τον μπαλτά
εκδ. Σαιξπηρικον